Câu hỏi Hãy viết bài văn phân tích bài thơ Tiến sĩ giấy của Nguyễn Khuyến thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk dành cho học sinh lớp 8 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh lớp 8 học tốt môn Văn. Mời các bạn đón đọc:
Hãy viết bài văn phân tích bài thơ Tiến sĩ giấy của Nguyễn Khuyến
Xem thử
Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 8 phần Thơ trào phúng bản word có lời giải chi tiết:
- B1: gửi phí vào tk: 1133836868 - CT TNHH DAU TU VA DV GD VIETJACK - Ngân hàng MB (QR)
- B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi
Nội dung bài thơ Tiến sĩ giấy
TIẾN SĨ GIẤY
Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai,
Cũng gọi ông nghè có kém ai.
Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng,
Nét son điểm rõ mặt văn khôi.
Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?
Cái giá khoa danh ấy mới hời!
Ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ,
Nghĩ rằng đồ thật, hóa đồ chơi!
(Thơ văn Nguyễn Khuyến, NXB Văn học)
Câu hỏi: Hãy viết bài văn phân tích bài thơ Tiến sĩ giấy của Nguyễn Khuyến.
Hướng dẫn trả lời:
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.
- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích bài thơ Tiến sĩ giấy.
c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau
* Mở bài
- Giới thiệu tác giả: Nguyễn Khuyến (1835-1909) - nhà thơ tiêu biểu cuối thế kỉ XIX, nổi tiếng với các bài thơ trào phúng, châm biếm sâu sắc.
- Giới thiệu bài thơ: Tiến sĩ giấy là bài thơ châm biếm những người đỗ đạt nhờ bằng cấp, danh hiệu nhưng thiếu năng lực thực chất. Bài thơ vừa hài hước, vừa mỉa mai, gửi gắm thông điệp về thực học và giá trị thực lực.
* Thân bài
- Nội dung: Khắc họa hình ảnh những “tiến sĩ giấy”:
+ “Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai / Cũng gọi ông nghè có kém ai” → họ có danh hiệu, nghi lễ khoa cử đầy đủ nhưng chỉ nhờ giấy tờ.
+ “Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng / Nét son điểm rõ mặt văn khôi” → giấy tờ quyết định thân phận, quyền lực hão.
+ “Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ? / Cái giá khoa danh ấy mới hời!” → danh lợi hão, giá trị hời hợt, không thực chất.
+ “Ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ / Nghĩ rằng đồ thật, hóa đồ chơi!” → tự phụ, coi danh hiệu hão là quyền lực, nhưng thực tế chỉ là trò chơi.
- Nghệ thuật
+ Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật, bố cục cân đối, đối ngẫu rõ ràng.
+ Ngôn ngữ: gần gũi, sinh động, hài hước.
- Thủ pháp trào phúng:
• Cường điệu, phóng đại: nhấn mạnh sự hão huyền của tiến sĩ giấy.
• So sánh, ẩn dụ: tấm thân xiêm áo nhẹ, ghế tréo, lọng xanh → hình ảnh hư danh.
• Giọng điệu mỉa mai, châm biếm: vừa gây cười, vừa phê phán thói hư danh, chạy theo hình thức.
- Giá trị tư tưởng
+ Phê phán thói chạy theo danh lợi hão, coi trọng hình thức hơn năng lực thực chất.
+ Nhấn mạnh quan điểm giáo dục: đề cao thực học, thực tài, học để rèn luyện năng lực, không học chỉ để lấy danh hiệu.
+ Gửi thông điệp cảnh tỉnh: tránh tự phụ, ảo tưởng quyền lực hay danh tiếng.
* Kết bài
- Khẳng định giá trị hiện thực và nghệ thuật trào phúng của bài thơ.
- Đánh giá: Tiến sĩ giấy là bài thơ vừa gây cười, vừa sâu sắc, thể hiện quan điểm giáo dục và nhân cách của Nguyễn Khuyến.
- Liên hệ: thông điệp vẫn còn ý nghĩa với học sinh, sinh viên ngày nay về tinh thần học tập nghiêm túc và rèn luyện thực lực.
d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.
e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.
Bài viết tham khảo
Nguyễn Khuyến (1835-1909) là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam cuối thế kỉ XIX, nổi tiếng với các bài thơ trào phúng, vừa hài hước vừa châm biếm sâu sắc. Ông quan sát tinh tế những hiện tượng xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực khoa cử và học vấn, để qua đó gửi gắm bài học về tri thức và nhân cách. Bài thơ Tiến sĩ giấy thể hiện một thực trạng phổ biến: những người nhờ giấy tờ và danh hiệu mà được phong học vị, nhưng lại thiếu năng lực thực chất, tự phụ và hão huyền.
Bài thơ bắt đầu bằng hình ảnh những tiến sĩ giấy với đầy đủ nghi lễ khoa cử: “Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai / Cũng gọi ông nghè có kém ai”. Nguyễn Khuyến sử dụng biện pháp liệt kê để nhấn mạnh sự đầy đủ về hình thức của danh hiệu, đồng thời gợi ra khoảng cách giữa hình thức và thực chất. Những câu tiếp theo, “Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng / Nét son điểm rõ mặt văn khôi”, cho thấy tấm bằng hay giấy chứng nhận đã quyết định địa vị xã hội, quyền lực hão, nhưng tài năng thực sự của con người chưa chắc tương xứng. Qua đó, tác giả bộc lộ nỗi trăn trở trước hiện tượng khoa cử hư danh và thói hư danh trong xã hội phong kiến.
Cường điệu và phóng đại được sử dụng để làm nổi bật bản chất hão của danh lợi: “Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ? / Cái giá khoa danh ấy mới hời!”. Hình ảnh “tấm thân xiêm áo nhẹ” vừa tạo hiệu ứng hài hước, vừa nhấn mạnh rằng quyền lực, danh vọng của họ chỉ là hình thức, không có giá trị thực chất. Nguyễn Khuyến tiếp tục mỉa mai sự tự phụ của các tiến sĩ giấy qua hai câu cuối: “Ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ / Nghĩ rằng đồ thật, hóa đồ chơi!”, nơi quyền lực và danh hiệu được ví như trò chơi, khiến người đọc vừa bật cười, vừa suy ngẫm về những ảo tưởng hão.
Về nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, bố cục cân đối, đối ngẫu rõ ràng, thể hiện sự chặt chẽ trong truyền thống thơ cổ điển. Ngôn ngữ gần gũi, sinh động, kết hợp với khẩu ngữ đời thường và hình ảnh hài hước, tạo nên giọng điệu trào phúng đặc sắc. Thủ pháp so sánh, ẩn dụ và cường điệu được sử dụng linh hoạt, khiến bài thơ vừa gây tiếng cười vừa khơi gợi những suy nghĩ nghiêm túc về giá trị của tri thức và danh vọng.
Bài thơ còn mang giá trị tư tưởng sâu sắc. Nguyễn Khuyến phê phán thói chạy theo danh lợi hão, coi trọng hình thức hơn năng lực thực chất. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của thực học, thực tài, rèn luyện tri thức và kỹ năng để đạt thành công thực sự. Học để lấy bằng cấp mà không trau dồi năng lực sẽ khiến con người dễ thất bại, đồng thời tạo ra những nguồn nhân lực kém chất lượng, ảnh hưởng đến tiến bộ chung của xã hội. Bài thơ cũng cảnh tỉnh về sự tự phụ, ảo tưởng quyền lực và danh tiếng, đồng thời nhắc nhở mỗi người cần rèn luyện năng lực, học tập nghiêm túc, không chạy theo hình thức hay danh lợi hão.
Nhìn từ góc độ hiện đại, thông điệp của Tiến sĩ giấy vẫn còn nguyên giá trị. Nó không chỉ phản ánh hiện tượng xã hội của thời Nguyễn Khuyến mà còn nhắc nhở thế hệ học sinh, sinh viên ngày nay phải coi trọng kiến thức thực chất và năng lực bản thân, đồng thời tránh chạy theo bằng cấp hay danh hiệu mà quên đi việc rèn luyện khả năng tư duy, kỹ năng và đạo đức. Qua bức tranh hài hước mà sâu sắc này, Nguyễn Khuyến cho thấy sức mạnh của thơ trào phúng: vừa phê phán hiện thực, vừa gieo nhịp suy ngẫm cho người đọc về giá trị đích thực của học vấn và danh vọng.
Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong bài thơ Tiến sĩ giấy chọn lọc, hay khác:
Bài thơ Tiến sĩ giấy của Nguyễn Khuyến phản ánh hiện thực xã hội nào?
Hình ảnh “Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng / Nét son điểm rõ mặt văn khôi” có ý nghĩa gì?
Câu thơ “Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ? / Cái giá khoa danh ấy mới hời!” phản ánh điều gì?
Những hình ảnh “ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ” thể hiện thái độ gì của tác giả?
Từ nội dung bài thơ Tiến sĩ giấy, hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về thói chạy theo danh lợi hão, học chỉ để lấy bằng cấp, và hậu quả của nó đối với bản thân và xã hội.
Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 8 phần Thơ trào phúng chọn lọc, hay khác:
Đọc hiểu Giễu người thi đỗ
Đọc hiểu Tự trào
Đọc hiểu Than đạo học
Đọc hiểu Năm mới chúc nhau
Đọc hiểu Lỗ mũi mười tám gánh lông
Đọc hiểu Chùm ca dao trào phúng (1)
Đọc hiểu Chùm ca dao trào phúng (2)
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
