ĐẾN VỚI BÀI THƠ HAY ĐÒ XUÔI THẠCH HÃN CỦA LÊ BÁ DƯƠNG

ĐẾN VỚI BÀI THƠ HAY ĐÒ XUÔI THẠCH HÃN CỦA LÊ BÁ DƯƠNG

Tác giảLê Bá Dương sinh ngày 10 tháng 4 năm 1953, còn có các bút danh Tư Lê, Lý Quảng Trịnh, Triệu Gio Cam. Ông từng tham gia chiến đấu tại Thành cổ Quảng Trị vào mùa hè đỏ lửa năm 1972. Trở về cuộc sống đời thường, ông là nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh thường trú ở khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Cảm xúc ra đời bài thơ được Lê Bá Dương tâm sự: Từ năm 1976, năm nào ông cũng về Quảng Trị thăm viếng đồng đội đã hy sinh bằng những bông hoa rừng. Năm 1987, như mọi năm, ông về lại Quảng Trị nhưng lần này ông mua rất nhiều hoa và xuôi thuyền dọc sông lặng lẽ thả hoa, nước mắt nhạt nhòa. Lê Bá Dương cũng là người khởi xướng nên phong trào kết bè thả hoa thường niên trên dòng sông Thạch Hãn vào ngày 27 tháng 7 để tưởng niệm vong linh đồng đội, những người đã ngã xuống trên mảnh đất Quảng Trị trong cuộc chiến khốc liệt.

Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ

Đáy sông còn đó bạn tôi nằm.

Có tuổi hai mươi thành sóng nước

Vỗ yên bờ mãi mãi ngàn năm.

Bài thơ lúc đầu có tên là “Tiếng gọi bên sông”, được tác giả trực tiếp đọc trong lễ kỷ niệm ngày Thương binh - Liệt sĩ 27-7-1987 tại tỉnh Quảng Trị. Bài thơ như một nén tâm nhang thấm đẫm nghĩa tình đồng đội, chạm đến nỗi đau tận cùng của sự hy sinh, mất mát trong chiến tranh, làm rung động lòng người.

Tác phẩm chỉ gói gọn trong 4 câu thơ nên tác giả không phản ánh toàn cảnh trận chiến khốc liệt 81 ngày đêm quân ta đã chiến đấu trong Thành cổ Quảng Trị, dưới bom đạn của kẻ thù như thế nào, mà chỉ hướng về miền tâm linh, nơi hàng trăm chiến sĩ ta đã ngã xuống khi họ hành quân, chiến đấu trên sông Thạch Hãn.

Đò xuôi Thạch Hãn ơi chèo nhẹ

Đáy sông còn đó bạn tôi nằm

Câu thơ như một lời nhắc nhở, thỉnh cầu của người cựu chiến binh đối với những con thuyền xuôi ngược trên sông Thạch Hãn hãy nhẹ tay chèo, kẻo làm thức giấc các “bạn tôi” đang yên nghỉ dưới đáy nước. Hãy dành những phút giây lắng đọng bên họ. Có vội, có vội đến mấy cũng xin nhớ rằng, rất nhiều, rất nhiều đồng đội tôi đang nằm dưới đó. Đừng làm khuấy đục dòng trong, đừng làm dòng sông dậy sóng để linh hồn những người lính được an ủi, thanh thản.

Ý thơ đưa chúng ta trở về không khí thời đại, một hiện thực khốc liệt. Cảm xúc chúng ta không khỏi xót xa từ cảnh huống hy sinh đến nơi hy sinh của các liệt sĩ… và các anh đành vĩnh viễn phải nằm lại đây, không có danh tính, không còn cơ may được quy tập hài cốt đặng trở về với làng quê đất mẹ.

Có tuổi hai mươi thành sóng nước

Vỗ yên bờ bãi mãi ngàn năm

Có tuổi hai mươi thành sóng nước - một câu thơ đau đáu, ngấn lệ, làm thổn thức trái tim người đọc. Chúng ta nhớ đến cả một thế hệ “Tuổi hoa ra trận”. Những chàng trai mười tám đôi mươi rời ghế trường phổ thông, trường đại học xung trận với khí thế hừng hực “Đường ra trận mùa này đẹp lắm”. Cả một thế hệ tuổi đôi mươi ra đi không về với Mẹ. Các anh không bao giờ già như chúng ta. Các anh “mãi mãi tuổi hai mươi”, mãi mãi thanh xuân!

Những người lính quả cảm, kiên cường đã hy sinh tuổi trẻ để dành lại hoà bình và thống nhất toàn vẹn non sông. Các anh ra đi nhưng tấm gương về tinh thần yêu nước vẫn tỏa sáng, tiếp tục “vỗ yên bờ bãi” quê hương, làng xóm… tiếp thêm sức mạnh cho lớp trẻ thế hệ sau này.

Năm tháng qua đi, thời gian có thể xoá nhoà nhiều cảnh vật nhưng cũng có những thứ nó sẽ mãi mãi lắng sâu trong kí ức mỗi người. Cảm ơn tác giả Lê Bá Dương đã mang đến cho cuộc đời một áng thơ hay. Đó chính là nén nhang lòng tưởng nhớ linh hồn các liệt sĩ đã hoá thân vào đất mẹ - một thế hệ đã hy sinh vì sự trường tồn của đất nước.

Tổ quốc thân yêu mãi mãi biết ơn các anh!

Phạm Thị Bích Thảo