Khoảng tham chiếu trong xét nghiệm máu có ý nghĩa gì?

Khoảng tham chiếu trong xét nghiệm là gì?

Khoảng tham chiếu là một phạm vi giá trị được thiết lập để đánh giá kết quả xét nghiệm y khoa. Nó biểu thị giá trị bình thường, giới hạn trên và giới hạn dưới của một chỉ số sinh học. Các giá trị này được nghiên cứu đánh giá dựa trên mẫu người khỏe mạnh hoặc có điều kiện sức khỏe tương đồng.

Các xét nghiệm hiện nay được chia thành hai loại: định tính và định lượng. Dựa vào hai loại này mà có những khoảng tham chiếu tương ứng.

Xét nghiệm định tính: Khoảng tham chiếu cho ra kết quả “dương tính” hoặc “âm tính”.

• Kết quả xét nghiệm âm tính nằm trong khoảng tham chiếu bình thường, cho thấy không có dấu hiệu nhiễm bệnh.
• Kết quả xét nghiệm dương tính cho thấy sự hiện diện của yếu tố bất thường, thường xác định là đã mắc bệnh. Nhiều trường hợp có thể cần được đánh giá thêm để xác định tình trạng bệnh.

Xét nghiệm định lượng: Khoảng tham chiếu là một dải các giá trị số, bao gồm các ngưỡng an toàn, vượt ngưỡng an toàn, mức cao hoặc mức thấp.

• Ngưỡng an toàn: Kết quả trong khoảng này được coi là bình thường, cho thấy chức năng sinh học hoạt động ổn định.
• Vượt ngưỡng an toàn: Kết quả cho thấy sự thay đổi cao hơn hoặc thấp hơn so với mức an toàn. Sự thay đổi này có thể do tình trạng sinh lý bình thường hoặc các bệnh lý liên quan.
• Mức cao: Kết quả nằm ở mức cao thường chỉ ra sự tăng cao đáng kể của các chỉ số xét nghiệm. Điều này cho thấy bạn có khả năng mắc các bệnh lý hoặc nguy cơ sức khỏe cần chú ý.
• Mức thấp: Kết quả này cho thấy sự thay đổi thấp đáng kể ở chỉ số xét nghiệm. Nó có thể báo hiệu những vấn đề sức khỏe bất thường.

Xem thêm: Kết quả xét nghiệm máu

Khoảng tham chiếu có đúng trong mọi trường hợp không?

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến khoảng tham chiếu của nhiều xét nghiệm. Vậy nên các khoảng tham chiếu này không hoàn toàn phản ánh đúng tình trạng sức khỏe của từng cá nhân và hoàn cảnh cụ thể.

1. Sự khác biệt giữa mỗi cá nhân

Khoảng tham chiếu được xây dựng dựa trên mẫu người khỏe mạnh trong một nhóm người cụ thể. Mặc dù vậy, nó không thể phản ánh hết sự đa dạng của mỗi cá nhân dựa trên các yếu tố như:

• Yếu tố tuổi tác: Trẻ em, người trưởng thành, người cao tuổi có các khoảng tham chiếu khác nhau do sự khác biệt trong sinh lý và chức năng cơ quan.
• Yếu tố giới tính: Khoảng tham chiếu chỉ số chức năng cơ quan như gan thận (AST, ALT, bilirubin, creatinine, urea…) ở nam và nữ có thể khác nhau.

Kết quả xét nghiệm có thể nằm ngoài khoảng tham chiếu nhưng vẫn được xem là bình thường. Điều này chỉ xảy ra nếu bạn có đặc điểm sinh lý khác biệt so với nhóm đối tượng được lựa chọn để tạo nên khoảng tham chiếu đó.

2. Ảnh hưởng của sức khỏe

Ở những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính thì khoảng tham chiếu bình thường của họ có thể khác với người khỏe mạnh. Nghĩa là kết quả xét nghiệm cho thấy sức khỏe yếu kém nếu so sánh với với người khỏe mạnh, nhưng thực tế kết quả này lại chỉ ra họ có sức khỏe ổn định trong thể trạng/tình trạng bệnh lý của họ.

Cụ thể như xét nghiệm chỉ số LDL cholesterol để đánh giá sức khỏe tim mạch. Người khỏe mạnh được khuyến nghị có mức LDL-C lý tưởng dưới 100 mg/dL. Trong khi những người có nguy cơ cao cần đạt mức LDL-C dưới 70 mg/dL, mặc dù họ vẫn chưa được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch. Điều này là do tình trạng sức khỏe của họ kém hơn người khỏe mạnh nên khoảng tham chiếu an toàn bị giảm xuống.

3. Sự khác biệt giữa các phòng xét nghiệm

Mỗi phòng xét nghiệm sử dụng các phương pháp và thiết bị phân tích khác nhau. Điều này khiến khoảng tham chiếu cũng có sự dao động nhất định. Đơn vị đo lường của khoảng tham chiếu cũng có thể thay đổi tùy theo tiêu chuẩn y tế hoặc điều kiện phân tích của từng quốc gia/khu vực.

Xem thêm: Xét nghiệm máu ở đâu?

Một số khoảng tham chiếu trong xét nghiệm máu phổ biến

Xét nghiệm đường huyết lúc đói: Là xét nghiệm hỗ trợ đánh giá bệnh đái tháo đường dựa vào hàm lượng chất glucose trong máu.

• Bình thường: Dưới 5.6 mmol/L (100 mg/dL).
• Tiền tiểu đường: Từ 5.6 đến 6.9 mmol/L (100 - 125 mg/dL).
• Tiểu đường: Từ 7.0 mmol/L (126 mg/dL) trở lên.

Xét nghiệm LDL cholesterol: Đo lường nồng độ cholesterol xấu LDL-C nhằm đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

• Ngưỡng tối ưu: Dưới 2.59 mmol/L.
• Gần đạt ngưỡng tối ưu: Từ 2.59 - 3.34 mmol/L.
• Gần đạt ngưỡng cao: Từ 3.35 - 4.13 mmol/L.
• Ngưỡng cao: Từ 4.14 - 4.91 mmol/L.
• Ngưỡng rất cao: Từ 4.92 mmol/L.

Xét nghiệm hormone TSH (Thyroid-Stimulating Hormone): Đo lường nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) để đánh giá chức năng tuyến giáp. Xét nghiệm này có thể được thực hiện cùng với chỉ số T3 và T4 để chẩn đoán chính xác.

• Ngưỡng an toàn: Từ 0.35 - 4.94 µIU/mL.
• Thấp hơn ngưỡng an toàn: Dưới 0.35 µIU/mL.
• Cao hơn ngưỡng an toàn: Từ 4.94 µIU/mL trở lên.

Xem thêm: Chỉ số xét nghiệm máu

Lời kết

Như vậy bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin về thuật ngữ khoảng tham chiếu. Việc tìm hiểu khoảng tham chiếu trong xét nghiệm máu giúp bạn dễ dàng biết được tình trạng bệnh lý và sức khỏe tổng thể của mình. Từ đó có hướng điều chỉnh lối sống hiệu quả nhằm tránh những nguy cơ sức khỏe nguy hiểm.

Xem thêm: Xét nghiệm sinh hóa máu