Công lý môi trường là gì?

Để hiểu được công lý môi trường, trước tiên cần xem xét các vấn đề về môi trường TRONGcông lý. Bất công về môi trường (hay bất bình đẳng về môi trường) là sự phân bổ không đồng đều các hậu quả tiêu cực về môi trường gây ra cho một số nhóm nhân khẩu học nhất định.1

Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) định nghĩa công lý môi trường là “sự đối xử công bằng và sự tham gia có ý nghĩa của tất cả mọi người bất kể chủng tộc, màu da, nguồn gốc quốc gia hoặc thu nhập liên quan đến việc phát triển, thực hiện và thực thi luật, quy định và chính sách về môi trường”.2

Phong trào công lý môi trường (EJ) bắt đầu như một phản ứng trước việc đặt các nguồn ô nhiễm ở những khu vực có thu nhập thấp và "cộng đồng người da màu". Lịch sử phong phú của phong trào EJ bắt nguồn từ đầu những năm 1960 khi những người lao động nông trại gốc Latinh tổ chức (cùng với những mục đích khác) để bảo vệ khỏi thuốc trừ sâu độc hại trên các cánh đồng nông trại.3

Kể từ đó, các phân tích thống kê và nhân khẩu học đã cho thấy rõ ràng rằng các khu vực thu nhập thấp và cộng đồng người da màu đang phải gánh chịu gánh nặng quá lớn từ các bãi chôn lấp chất thải độc hại, các nhà máy công nghiệp gây ô nhiễm, lưu lượng xe tải và đường sắt quá mức cùng các nguồn ô nhiễm khác. Phong trào công lý môi trường đã tìm cách khắc phục sự bất công này thông qua hành động có tổ chức. Một số khoảnh khắc quan trọng ban đầu bao gồm:

• 1967 Houston, Texas: Học sinh người Mỹ gốc Phi đã xuống đường phản đối bãi rác thành phố tại cộng đồng của họ, nơi đã cướp đi sinh mạng của hai trẻ em.4
• 1968 Tây Harlem, Thành phố New York: Người dân đã đấu tranh không thành công để phản đối việc xây dựng nhà máy xử lý nước thải trong cộng đồng của họ.
• 1982 Quận Warren, Bắc Carolina: Quận nghèo, với đa số là người da đen, đã trở thành tâm điểm chú ý của cả nước khi người dân xuống đường phản đối quyết định của tiểu bang đổ 6.000 xe tải đất nhiễm PCB (polychlorinated biphenyls) độc hại xuống một bãi rác gần khu dân cư. Sáu tuần lễ tuần hành và biểu tình đường phố bất bạo động đã diễn ra sau đó, và hơn 500 người đã bị bắt. Cuộc chiến đã thất bại, nhưng sự chú ý của truyền thông đã truyền cảm hứng cho những người khác từng trải qua bất công tương tự.5

Cuộc biểu tình ngồi ở Quận Warren năm 1982 đã thúc đẩy Tổng cục Kế toán Hoa Kỳ tiến hành nghiên cứu năm 1983 có tên “Vị trí bãi chôn lấp chất thải nguy hại và mối tương quan của chúng với tình trạng kinh tế và chủng tộc của các cộng đồng xung quanh”.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng ba trong số bốn bãi chôn lấp chất thải nguy hại nằm ở những cộng đồng có cư dân da đen chiếm ít nhất 26 phần trăm dân số và có thu nhập gia đình dưới mức nghèo khổ.6

“Chất thải độc hại ở Hoa Kỳ” tiếp thêm sinh lực cho phong trào

Nghiên cứu quốc gia đầu tiên của Hoa Kỳ về chủng tộc, giai cấp và môi trường được công bố vào năm 1987, có tựa đề “Chất thải độc hại ở Hoa Kỳ”. Nghiên cứu này đã thúc đẩy phong trào công lý môi trường đang phát triển, lưu ý rằng:

• Tình trạng kinh tế xã hội của cư dân đóng vai trò quan trọng ở vị trí của các bãi chôn lấp chất thải nguy hại, nhưng không phải là yếu tố quan trọng nhất.
• Chủng tộc của cư dân là yếu tố quan trọng nhất trong việc xác định vị trí các cơ sở xử lý chất thải độc hại ở Hoa Kỳ
• Việc đặt các cơ sở này tại các cộng đồng người da màu là kết quả có chủ ý của các chính sách sử dụng đất ở địa phương, tiểu bang và liên bang.
• Về mặt thống kê, nó được xác định với độ tin cậy 99,99 phần trăm rằng mô hình các cơ sở xử lý chất thải nguy hại được đặt tại các cộng đồng thiểu số là có chủ đích.7

Thuật ngữ “chủ nghĩa phân biệt chủng tộc về môi trường” có nghĩa là gì?

Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc về môi trường đề cập đến thực tế rằng, khi kiểm soát tất cả các yếu tố khác, chủng tộc là yếu tố quyết định quan trọng nhất quyết định ai phải gánh chịu gánh nặng ô nhiễm của xã hội.

Một nghiên cứu đáng chú ý được thực hiện tại Hoa Kỳ cho thấy người da màu tiếp xúc với nitơ dioxide ngoài trời (do khí thải xe cộ và nhà máy điện) nhiều hơn 38% so với người da trắng. Được công bố vào năm 2014, nghiên cứu này đã xem xét sự khác biệt về mức độ tiếp xúc với ô nhiễm theo nhiều yếu tố, bao gồm chủng tộc, thu nhập và trình độ học vấn. Mặc dù thu nhập có vai trò nhất định, nhưng nó không thực sự liên quan như nhiều người vẫn nghĩ.8

Julian Marshall, giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Minnesota, cho biết: "Cả chủng tộc và thu nhập đều quan trọng, nhưng chủng tộc quan trọng hơn thu nhập. Và đó là một điểm thực sự quan trọng, bởi vì khi bạn bắt đầu nói về sự khác biệt theo chủng tộc, mọi người sẽ nói, 'Ồ, đó chỉ là thu nhập thôi.'"9 Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ở các khu vực đô thị lớn, người da trắng có thu nhập thấp ít tiếp xúc với ô nhiễm hơn cả người da đen, người châu Á và người gốc Tây Ban Nha có thu nhập cao nhất.

Trên toàn thế giới, các nhóm thiểu số phải gánh chịu gánh nặng lớn hơn về các vấn đề sức khỏe do tiếp xúc nhiều hơn với chất thải và ô nhiễm. Điều này có thể xảy ra do điều kiện làm việc không an toàn hoặc không lành mạnh, nơi không có quy định (hoặc không được thực thi) dành cho người lao động nghèo, hoặc ở những khu dân cư quá gần với các vật liệu độc hại.10

Từ hoạt động đến chính sách: Công lý Môi trường theo Lệnh

Năm 1994, Sắc lệnh hành pháp 12898 của Tổng thống Clinton về Công lý Môi trường yêu cầu tất cả các cơ quan liên bang "phải đưa việc đạt được công lý môi trường trở thành một phần sứ mệnh của mình bằng cách xác định và giải quyết, khi thích hợp, những tác động bất lợi và quá cao đối với sức khỏe con người hoặc môi trường của các chương trình, chính sách và hoạt động của họ đối với các nhóm dân tộc thiểu số và nhóm dân cư có thu nhập thấp".

Đây là hành động liên bang lớn đầu tiên về công lý môi trường tại Hoa Kỳ. Sắc lệnh mang tính bước ngoặt này tuy thiếu các yêu cầu cụ thể, nhưng đã góp phần mang lại tính chính danh và sự chú ý cho phong trào công lý môi trường. Sắc lệnh cũng thúc đẩy các tiểu bang hành động theo quy định và chính sách để đưa các cân nhắc về công lý môi trường vào quá trình ra quyết định.11

Với Sắc lệnh này, công lý môi trường đã chuyển từ một phong trào phản động sang một yêu cầu tiên quyết trong hoạch định chính sách.

Hiện tại, Sắc lệnh Hành pháp năm 1994 về Công lý Môi trường được coi là một phần của Mục VI của Đạo luật Dân quyền năm 1964, cấm phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, màu da và nguồn gốc quốc gia trong các chương trình nhận hỗ trợ tài chính liên bang. Trách nhiệm duy trì công lý môi trường thuộc về Văn phòng Dân quyền của EPA, với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) đóng vai trò điều phối. Điều này đặt việc thực thi vào tay EPA, mà một số nhà phê bình cho rằng đã tỏ ra không hiệu quả trong việc thúc đẩy công lý môi trường.12

Một đề xuất thú vị để khắc phục tình trạng này là định hình lại khía cạnh pháp lý của bất công môi trường thành vấn đề bảo vệ bất bình đẳng trước pháp luật. Điều này sẽ chuyển giao vai trò giải quyết vấn đề thực thi pháp luật môi trường hiện hành từ Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) sang Bộ Tư pháp.

Khi luật môi trường không được thực thi đúng mức tại các khu vực có cộng đồng thiểu số sinh sống, họ sẽ gặp rủi ro. Trong những trường hợp này, cộng đồng thiểu số có thể tìm đến Bộ Tư pháp liên bang và khiếu nại của họ sẽ được giải quyết như một sự bảo vệ không công bằng theo luật định.13 Nếu Hoa Kỳ tìm ra con đường hiệu quả để chống lại nạn phân biệt chủng tộc về môi trường, thì họ có thể lấy đó làm hình mẫu cho các nước khác trên thế giới.

Suy nghĩ cục bộ và toàn cầu

Khái niệm công lý môi trường cũng đang lan rộng trên phạm vi toàn cầu. Các cộng đồng trên khắp thế giới đang đón nhận công lý môi trường khi họ bắt đầu hiểu được bối cảnh toàn cầu sâu sắc của nó. Các vấn đề toàn cầu bao gồm việc các quốc gia công nghiệp xuất khẩu chất thải độc hại sang các quốc gia đang phát triển nghèo hơn. Thuốc trừ sâu gây ô nhiễm các dòng sông chảy vào các nước láng giềng. Ô nhiễm không khí từ các lò đốt rác vượt qua biên giới, ảnh hưởng đến bất kỳ cộng đồng hay quốc gia nào nằm ở phía cuối luồng gió.14

Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo Môi trường tại Washington, DC, năm 1991, nhằm xây dựng và khẳng định một bộ nguyên tắc áp dụng toàn cầu. Họ khẳng định rằng tất cả mọi người đều có quyền được thoát khỏi sự tàn phá sinh thái, và kêu gọi chính sách công trên toàn cầu dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và công bằng cho tất cả mọi người, không có bất kỳ hình thức phân biệt đối xử hay thiên vị nào.15

Tôi có thể giúp gì cho phong trào công lý môi trường?

Các nhóm cộng đồng đóng vai trò quan trọng trên toàn thế giới trong việc dẫn dắt nỗ lực đạt được công lý môi trường. Các nhóm này xác định các vấn đề địa phương và huy động hành động tại địa phương. Tuy nhiên, mỗi cá nhân cũng có thể tạo ra tác động bằng cách tham gia vào nỗ lực chống phân biệt chủng tộc về môi trường và đấu tranh vì công lý môi trường cho tất cả mọi người. Dưới đây là một vài ý tưởng:

1. Hãy là một cử tri có hiểu biết. Hãy lên tiếng về nạn phân biệt chủng tộc liên quan đến môi trường bằng cách tìm hiểu quan điểm của các ứng cử viên về bảo vệ môi trường và ủng hộ những người muốn bảo vệ môi trường cho tất cả mọi người, bất kể chủng tộc hay địa vị kinh tế. Một trang web hữu ích để bắt đầu là usa.gov/voter-research.
2. Hỗ trợ các tổ chức công lý môi trường cộng đồng địa phương. Hãy cân nhắc việc đóng góp thời gian, tài năng và tiền bạc của bạn để hỗ trợ các nhóm cộng đồng địa phương đang đấu tranh cho công lý môi trường. Một nơi tốt để bắt đầu tìm kiếm là volunteermatch.org.
3. Cập nhật thông tin về các vụ án công lý môi trường. Truy cập ejatlas.org và tìm hiểu về các nghiên cứu điển hình về công lý môi trường hiện đang diễn ra trên khắp thế giới.
4. Cho trẻ cơ hội để thở. Một cách khác để tạo nên sự khác biệt là bằng cách hỗ trợ IQAir'S Không khí trong lành cho trẻ emChất lượng không khí trong lớp học kém ảnh hưởng đến sức khỏe của học sinh và có thể tác động đến kết quả học tập cũng như tỷ lệ đi học trung bình hàng ngày. Chương trình Không Khí Sạch Cho Trẻ Em cung cấp dịch vụ lọc không khí cho các trường học ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi ô nhiễm không khí.
5. Hãy cho đại diện của bạn biết cảm nhận của bạn. Công dân Hoa Kỳ có thể truy cập countable.us để tìm hiểu những dự luật nào đang được Hạ viện và Thượng viện thông qua. Trang web này cho phép bạn nhanh chóng liên hệ với đại diện của mình để cho họ biết cảm nhận của bạn về từng dự luật.
6. Trở thành một phần của giải pháp. Mua ít hơn, tiêu dùng ít hơn và mua sắm có ý thức. Hãy mua những sản phẩm được sản xuất có trách nhiệm và ít gây hại cho môi trường nhất, dù ở Mỹ hay bất kỳ nơi nào khác. Hãy tìm hiểu kỹ về chính sách công bằng môi trường và uy tín của các công ty trước khi mua.

Ô nhiễm không phân biệt đối tượng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy gánh nặng ô nhiễm chung của chúng ta không đồng đều. Khi các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất được bảo vệ, tất cả mọi người đều được hưởng lợi. Nếu chúng ta bắt đầu từ đó, một tương lai lành mạnh hơn cho tất cả mọi người là điều hoàn toàn có thể đạt được.