Gia đình - nơi bắt đầu của mọi yêu thương, là điểm tựa tinh thần và là nơi duy nhất ta có thể trở về dù đi xa đến đâu. Những vần thơ viết về gia đình luôn mang đến cảm xúc lắng đọng, khơi gợi ký ức về tình cha, nghĩa mẹ và mái ấm thân thương. Hãy cùng Phong Vũ Tech News khám phá tuyển tập bài thơ về gia đình hay và xúc động nhất của các thi sĩ Việt Nam, để thêm trân trọng những khoảnh khắc bình dị nhưng đầy ý nghĩa bên người thân yêu.
I. Tổng hợp bài thơ về gia đình hay và ý nghĩa của các thi sĩ Việt Nam
Các bài thơ về gia đình không chỉ khắc họa hình ảnh người cha, người mẹ, mà còn là những bản tình ca chan chứa nỗi nhớ, lòng biết ơn và sự gắn bó giữa các thế hệ. Nhiều nhà thơ Việt Nam đã để lại dấu ấn sâu sắc với những vần thơ giản dị mà thấm đẫm tình cảm.
1. Bếp lửa
Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa!
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏi,Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà?Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế.Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!Mẹ cùng cha công tác bận không về,Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà,Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
…
(Tác giả: Bằng Việt - Tuyển tập thơ “Bếp lửa” 1963)
Đây là một trong những bài thơ về gia đình xúc động nhất trong văn học Việt Nam, gợi lại hình ảnh người bà tần tảo, hy sinh. Qua ngọn lửa bếp, thi sĩ gửi gắm tình thương vô hạn và sự biết ơn đối với người thân.
2. Bầm ơi
Ai về thăm mẹ quê taChiều nay có đứa con xa nhớ thầm…Bầm ơi có rét không bầm?Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùnBầm ra ruộng cấy bầm runChân lội dưới bùn, tay cấy mạ nonMạ non bầm cấy mấy đonRuột gan bầm lại thương con mấy lần.Mưa phùn ướt áo tứ thânMưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!Bầm ơi, sớm sớm chiều chiềuThương con, bầm chớ lo nhiều bầm nghe!Con đi trăm núi ngàn kheChưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầmCon đi đánh giặc mười nămChưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.Con ra tiền tuyến xa xôiYêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền.Nhớ thương con, bầm yên tâm nhéBầm của con, mẹ Vệ quốc quân.Con đi xa cũng như gầnAnh em đồng chí quây quần là conBầm yêu con, yêu luôn đồng chíBầm quý con, bầm quý anh em.…
(Tác giả: Tố Hữu - Tuyển tập thơ “Việt Bắc” 1948)
Bài thơ là lời của người con nhớ mẹ, chan chứa tình thương và lòng biết ơn đối với người đã hy sinh cả đời vì con cái. Với thể thơ lục bát, tác giả đã gửi gắm trọn vẹn tình yêu thương và nỗi nhớ da diết của mình đối với người mẹ ở quê trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
3. Con cò
Con còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:“Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng…”Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ“Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng…”Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân
…
(Tác giả: Chế Lan Viên - Tuyển tập “Hoa ngày thường - Chim báo bão” 1962)
“Con cò” không chỉ là bài thơ về gia đình mà còn là bản trường ca về tình mẫu tử thiêng liêng. Hình ảnh con cò - biểu tượng của sự tảo tần, gắn liền với người mẹ Việt Nam, được khắc họa đầy tinh tế.
II. Tổng hợp bài thơ về tình cảm gia đình hay nhất
Tình cảm gia đình là mạch nguồn bất tận của thi ca, nơi cảm xúc được kết tinh thành những vần thơ ngọt ngào và chân thành. Dưới đây là những bài thơ về gia đình chan chứa yêu thương, nhẹ nhàng chạm đến trái tim người đọc.
1. Bài thơ về gia đình chan chứa cảm xúc yêu thương
Bàn tay Mẹ
Bàn tay mẹBế chúng conBàn tay mẹChăm chúng con
Cơm con ănTay mẹ nấuNước con uốngTay mẹ đun
Trời nóng bứcGió từ tay mẹCon ngủ ngonTrời giá rétCũng từ tay mẹỦ ấm con
Bàn tay mẹVì chúng conTừ tay mẹCon lớn khôn
(Tác giả: Tạ Hữu Yên)
Bài thơ giản dị, ấm áp như lời ru của người mẹ dành cho con của mình. “Bàn tay mẹ” là biểu tượng của sự hi sinh thầm lặng một trong những bài thơ về gia đình khiến người đọc cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng vô bờ.
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Bần thần hương huệ thơm đêmKhói nhang vẽ nẻo đường lên niết bànChân nhang lấm láp tro tànXăm xăm bóng mẹ trần gian thuở nàoMẹ ta không có yếm đàoNón mê thay nón quai thao đội đầuRối ren tay bí tay bầuVáy nhuộm bùn áo nhuộm nâu bốn mùaCái cò… sung chát đào chua…Câu ca mẹ hát gió đưa về trờiTa đi trọn kiếp con ngườiCũng không đi hết mấy lời mẹ ruBao giờ cho tới mùa thuTrái hồng trái bưởi đánh đu giữa rằmBao giờ cho tới tháng nămMẹ ra trải chiếu ta nằm đếm saoNgân hà chảy ngược lên caoQuạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm…Bờ ao đom đóm chập chờnTrong leo lẻo những vui buồn xa xôi…
(Tác giả: Nguyễn Duy - Tuyển tập “Mẹ và em” 1986)
Nguyễn Duy đã khắc họa người mẹ Việt Nam với tất cả sự dung dị, hiền hậu. Bài thơ vừa gần gũi, vừa da diết, là bài thơ về gia đình khiến nhiều thế hệ độc giả rưng rưng nhớ mẹ.
2. Bài thơ lục bát hay về gia đình
Dưới đây là một số bài thơ lục bát hay được viết về chủ đề gia đình với tình cảm thiêng liêng và chân thực nhất của mỗi tác giả gửi gắm vào từng con chữ.
Thư gửi cha
Cha già phương Bắc xa xôiLần tay tính lại tuổi người sáu baCó ai về tới Cha giàDừng chân tôi gửi kính Cha đôi lờiMột vầng nhật nguyệt sáng soiCứu dân thoát khỏi cuộc đời tối tămTrước con cơ khổ nhục nhằnNhờ Cha nay mới nên thân nên ngườiNhờ Cha lấp biển vá trờiĐổi đời Kiệt Trụ ra đời Thuấn Nghiêu
Quản chi lên thác xuống đèoCó Cha vững lái con chèo chắc tayCha chia ruộng đất con càyTrao gươm con giết thằng Tây bạo tànCông Cha hơn núi Thái SơnTình Cha hơn nước trong nguồn chảy ra.Nghìn năm một thuở có ChaĐời đương hạn hán Cha là trời mưaThương Cha biết mấy cho vừaƠn Cha tới chết con chưa đủ đềnCon lùi Cha dắt con lênCon hư Cha dạy, con nên Cha mừngĐố ai quét sạch lá rừngĐố ai xúi giục con đừng theo Cha.
…
(Nguyễn Bính - Tuyển tập “Tâm hồn tôi” 1940)
Nguyễn Bính là nhà thơ của làng quê, của tình người mộc mạc. “Thư gửi về cha” là bài thơ về gia đình theo thể lục bát truyền thống, chất chứa nỗi nhớ về người cha và những hy sinh vất vả của ông dành cho con. Bài thơ như một lời tâm sự về lòng cảm mến và biết ơn của người con khi đi đánh giặc nhưng vẫn một lòng mong nhớ và thờ kính cha của mình.
Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ:“Cục… cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơTiếng gà trưaỔ rơm hồng những trứngNày con gà mái mơKhắp mình hoa đốm trắngNày con gà mái vàngLông óng như màu nắngTiếng gà trưaCó tiếng bà vẫn mắng:- Gà đẻ mà mày nhìnRồi sau này lang mặt!Cháu về lấy gương soiLòng dại thơ lo lắng
…
(Tác giá: Xuân Quỳnh - Tuyển tập “Hoa dọc chiến hào” 1968)
Bằng ngôn ngữ giản dị mà sâu lắng, bài thơ lục bát này gợi nhớ những kỷ niệm của người cháu xa quê nhớ về bà của mình với hình ảnh quen thuộc là tiếng gà trưa. Đây là một bài thơ về gia đình đậm chất trữ tình, mang âm hưởng dân gian khiến mỗi người con xa quê đều nhớ về nhà.
3. Bài thơ về gia đình ngắn gọn
Chị em
Cái ngủ mày ngủ cho ngoanĐể chị trải chiếu, buông màn cho em.Chổi ngoan mau quét sạch thềm,Hòn bi thức đợi lim dim chân tường.Đàn gà ngoan chớ ra vườn,Luống rau tay mẹ mới ươm đầu hồi.Mẹ về, trán ướt mồ hôi,Nhìn hai cái ngủ chung lời hát ru.
(Tác giả: Trần Đắc Trung)
Đây là một bài thơ về gia đình ngắn gọn nhưng chạm đến trái tim người đọc bởi cảm xúc chân thành. Dẫu cuộc sống có đổi thay, nơi bình yên nhất vẫn là nhà - nơi chứa đựng tình yêu vô điều kiện giữa những người thân yêu trong gia đình và mẹ chính là người luôn chăm lo cho ta nhiều nhất.
Yêu mẹ
Mẹ đi làmTừ sáng sớmDậy thổi cơmMua thịt cáEm kề máĐược mẹ thơmÔi mẹ ơi!Yêu mẹ lắm.
(Tác giả: Nguyễn Bao)
Đây là bài thơ về gia đình giản dị, chân phương nhưng chứa đựng cả một biển trời tình yêu của người mẹ dành cho con của mình. Tình mẹ con trong bài thơ vừa gần gũi, dễ thương vừa thiêng liêng như sợi dây kết nối vĩnh hằng tình cảm giữa con người.
III. Tổng kết
Những bài thơ về gia đình của các thi sĩ Việt Nam luôn chạm tới trái tim người đọc bởi tính chân thật và gần gũi. Dù được thể hiện bằng ngôn ngữ mộc mạc hay nghệ thuật tinh tế, chúng đều nói lên một điều: Gia đình là nơi tình yêu bắt đầu và không bao giờ kết thúc. Trong nhịp sống hiện đại, đọc lại những vần thơ ấy không chỉ giúp ta tìm về ký ức, mà còn giúp ta thấy rõ giá trị vĩnh hằng của mái ấm nhỏ bé. Để sưu tập thêm nhiều bài thơ ý nghĩa, hãy thường xuyên theo dõi các bài viết trên Phong Vũ Tech News nhé!
Bài viết liên quan:
- Tổng hợp những bài thơ hay về cuộc sống vui vẻ, giản dị, an nhiên
- 1001 Bài thơ về thầy cô ngắn gọn, hay nhất dịp 20/11
- Tuyển tập 20+ bài thơ về mẹ ngắn, cảm động, hay nhất 2025
