Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình (OBCS): Chỉ định và quy trình

Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình thường được thực hiện trong việc điều trị ung thư kết hợp thẩm mỹ vú. Vậy phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình (Oncoplastic Breast Conserving Surgery- OBCS) là gì? Chỉ định và quy trình như thế nào? Bài viết này được thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ thông tin tổng quan về phương pháp phẫu thuật này.

Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình (OBCS) là gì?

Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình hay còn gọi là phẫu thuật tái tạo vú oncoplastic (OBCS) là kỹ thuật cắt bỏ khối u vú và bảo tồn đường nét tự nhiên của vú để đạt được mục tiêu lâm sàng an toàn về mặt ung thư và đạt thẩm mỹ tối ưu.

OBCS thường được kết hợp với xạ trị như một phần của điều trị ung thư vú. Điều này giúp giảm tỷ lệ tái phát ung thư xuống thấp tương đương phẫu thuật đoạn nhũ trong cùng giai đoạn sớm ung thư vú.

Hầu hết các trường hợp OBCS được thực hiện như một phần của phẫu thuật cắt bỏ khối u, bởi:

• Chỉ một cuộc phẫu thuật.
• Có thể loại bỏ nhiều mô hơn, điều này lý tưởng với người bệnh có khối u lớn và bờ rìa u không còn tế bào ung thư.
• Giúp bộ ngực cân đối trong phẫu thuật thu nhỏ ngực kết hợp điều trị cắt rộng khối u, tránh mất cân bằng cột sống, đau lưng và vai mạn tính.
• Việc tái tạo có thể được thực hiện trước khi xạ trị. Mục tiêu xạ trị sau mổ để tiêu diệt mọi tế bào ung thư còn sót lại nhưng có thể ảnh hưởng đến da và khiến ca phẫu thuật trong tương lai l khó khăn hơn.

Tại sao cần phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình?

Người bệnh cần phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình vì OBCS nhằm mục đích ngăn biến chứng sau phẫu thuật và xạ trị ung thư vú như sẹo và vết lõm quá mức trên tuyến vú. Với sự kết hợp kỹ thuật phẫu thuật ung thư và phẫu thuật thẩm mỹ, OBCS giúp người bệnh hồi phục tốt cả về thể chất và tinh thần.

Ngoài ra, phẫu thuật oncoplastic (OBCS) cũng có thể:

• Thay thế phẫu thuật cắt bỏ vú (cắt bỏ toàn bộ vú) ở phụ nữ cần cắt bỏ hơn 20% tổng thể tích vú do khối u lớn. [1]
• Tránh biến dạng vú khi khối u được cắt bỏ khỏi một số vị trí nhạy cảm về mặt thẩm mỹ như phía sau núm vú, góc phần tư bên trong và góc dưới của vú. Những vị trí này dễ làm biến dạng vú nếu khoảng trống sau khi cắt bỏ khối u không được chỉnh sửa.
• Tạo hình lại ngực cho phụ nữ đang mắc các vấn đề như ngực sa trễ (chảy xệ), ngực phì đại macromastia (kích thước quá lớn) hoặc ngực thiếu cân đối. Bác sĩ sẽ kết hợp điều trị ung thư và phẫu thuật thẩm mỹ cho 2 ngực cân xứng.

Các kỹ thuật phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình hiện nay

Một số kỹ thuật phẫu thuật bảo tồn vú oncoplastic phổ biến, bao gồm:

1. Định vị lại vú sau phẫu thuật

Các mô ở vú được định vị lại để lấp đầy khoảng trống sau khi cắt bỏ khối u. Cụ thể:

• Nâng ngực: sau khi loại bỏ khối u và mô thừa, vùng da xung quanh ngực sẽ được thắt chặt, ngực được nâng lên và đặt lại vị trí cao hơn.
• Phẫu thuật cắt bỏ vú hoặc thu nhỏ ngực: bác sĩ sẽ loại bỏ khối u và một lượng lớn mô vú ở cả 2 bên để giảm kích thước như nhau.

2. Tái tạo vú bằng cách sử dụng mô vú gần đó che khuyết hổng

Nếu ngực người bệnh không còn đủ mô sau khi cắt bỏ khối u. Bác sĩ có thể sử dụng các vạt (mảnh mô) từ cơ thể hoặc phần lưng trên (vạt da cơ lưng rộng) để lấp đầy khoảng trống.

3. Phẫu thuật bảo tồn vú bằng ghép mỡ tự thân

Kỹ thuật này sử dụng tế bào mỡ lấy từ vị trí khác trong cơ thể thông qua việc hút mỡ để bù lại lượng mỡ đã mất sau khi cắt bỏ khối u. Các đợt cấy ghép mỡ nối tiếp sẽ giúp đạt được cả thể tích và đường nét tự nhiên của vú.

Đối tượng chỉ định mổ bảo tồn vú?

Phẫu thuật bảo tồn vú OBCS có thể được sử dụng cho nhiều người bệnh ung thư vú và loại hình dạng mô vú khác nhau.

Tuy nhiên, OBCS không được khuyên dùng cho:

• Ung thư vú dạng viêm.
• Ung thư vú lan rộng ảnh hưởng đến toàn bộ vú.
• Phụ nữ đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ khối u,xạ trị và bị ung thư tái phát ở cùng một vú đã điều trị trước đó.

Quy trình phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình

Quy trình phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình (OBCS) diễn ra như sau:

1. Trước khi phẫu thuật

Trước khi phẫu thuật, bác sĩ đề nghị người bệnh thực hiện một số xét nghiệm, chụp X-quang tuyến vú, siêu âm và chụp MRI vú nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng ung thư vú. Đồng thời, bác sĩ cũng sinh thiết kim lõi và xét nghiệm sinh học bướu để đánh giá loại giải phẫu bệnh.

Điều này giúp bác sĩ xác định đúng vị trí của khối u và lên kế hoạch phẫu thuật nào là phù hợp nhất cho người bệnh. Ngoài ra, bác sĩ còn cho người bệnh làm xét nghiệm kiểm tra đánh giá giai đoạn bệnh, xem xét bệnh nền và tư vấn theo mong muốn của người bệnh.

Nếu người bệnh đang dùng bất kỳ loại thuốc hoặc chất bổ sung thảo dược nào hãy nói với bác sĩ. Người bệnh có thể cần điều chỉnh hoặc ngừng dùng một số loại thuốc (ví dụ: aspirin, thuốc làm loãng máu) trước khi thực hiện thủ thuật.

2. Thực hiện phẫu thuật bảo tồn vú tạo hình

Phẫu thuật bảo tồn vú tạo hình được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân nên người bệnh sẽ ngủ trong suốt quá trình. Thời gian phẫu thuật khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư và hình thức phẫu thuật tái tạo vú. Thông thường, phẫu thuật bảo tồn vú oncoplastic kéo dài từ 2-4 giờ tùy thuộc vào việc có làm phẫu thuật vú đối bên cùng lúc hay không, cho cân xứng 2 bên vú.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ:

• Làm sạch khu vực phẫu thuật và đánh dấu nền bướu bằng kẹp kim loại vào nền sang thương.
• Bác sĩ sẽ rạch một đường trên vị trí đã đánh dấu để tiếp cận khối u. Những vết mổ sẽ được ẩn dọc theo nếp nhăn da hoặc xung quanh quầng vú để giảm thiểu tình trạng lộ sẹo.
• Bác sĩ sẽ cẩn thận cắt bỏ khối u cùng với một viền mô khỏe mạnh. Biên độ này được kiểm tra ngay lập tức bằng phương pháp “sinh thiết tức thì hay cắt lạnh” để đảm bảo không còn sót tế bào ung thư.
• Ngày nay, bác sĩ thường gửi hình chụp X-quang bệnh phẩm để đánh giá rìa cắt an toàn.Sau đó, bác sĩ gửi cho cơ sở giải phẫu bệnh nhuộm màu 5-6 mặt khối u để đánh giá rìa cắt an toàn.
• Hầu hết các trường hợp hạch bạch huyết ở nách cũng sẽ được loại bỏ thông qua thủ thuật sinh thiết hạch gác cửa. Bởi,đây là hạch bạch huyết đầu tiên tiếp xúc với tế bào ung thư vú. Việc kiểm tra hạch gác cửa qua cắt lạnh sẽ ngay lập tức xác nhận tế bào ung thư có thể lan ra ngoài vú hay không. Nhiều hạch bạch huyết hơn có thể được loại bỏ bằng phương pháp nạo hạch nách. Hoặc nếu xét nghiệm cắt lạnh hạch gác cửa cho thấy ung thư lan rộng đến hạch bạch huyết gác cửa thì bác sĩ sẽ nạo hạch nách.
• Vú sau đó được tái tạo thông qua các kỹ thuật OCBS khác nhau để cân đối với vú còn lại.

4. Sau phẫu thuật

Hầu hết người bệnh sau phẫu thuật sẽ ở lại bệnh viện 1-2 ngày. Sau OBCS, người bệnh có thể cần được điều trị tiếp bằng hoá trị. Nếu có hoá trị, bác sĩ cho người bệnh hoá trị trước, sau đó sẽ xạ trị. Việc xạ trị bắt buộc phải có trong phẫu thuật bảo tồn, người bệnh sẽ được xạ trị sau hoá trị khoảng 4 tuần.

Nếu có chỉ định điều trị nội tiết hỗ trợ, người bệnh cần điều trị thuốc uống nội tiết cùng lúc với xạ trị. Bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh về chế độ điều trị phù hợp với tình trạng của người bệnh .

Biến chứng rủi ro có thể xảy ra sau mổ bảo tồn có tạo hình

Nhìn chung, phẫu thuật bảo tồn vú oncoplastic (OBCS) an toàn. Một số biến chứng rủi ro tiềm ẩn có thể mắc sau OBCS, bao gồm:

• Hoại tử mỡ: tình trạng này xuất phát từ việc cung cấp máu đến một số phần của mô vú kém. Bởi, mô vú đã bị dịch chuyển và tái cấu trúc.
• Hình thành mô sẹo:da cứng ở vị trí vết mổ có thể gây xơ cứng vú tạo hình, cảm giác căng nặng hoặc đau đớn.
• Tụ dịch:chất lỏng lấp đầy khoảng trống nơi mô ung thư đã được cắt bỏ.
• Sưng tấy đỏ: sưng vú thời gian ngắn là tình trạng bình thường sau phẫu thuật.

Chăm sóc phục hồi sau phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình

Trong vài ngày đầu sau phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình, người bệnh cần được chăm sóc phục hồi như sau:

• Giữ vùng phẫu thuật sạch sẽ và khô ráo. Miếng băng vết thương có tác dụng chống thấm nước, giúp vết thương lành sớm.
• Dùng thuốc giảm đau theo đơn thuốc của bác sĩ.

Trong vài tuần đầu sau phẫu thuật, người bệnh cần:

• Mặc áo ngực nén phẫu thuật trong 4-6 tuần sau phẫu thuật nhằm hỗ trợ giảm thiểu sự khó chịu và căng đau sẹo.
• Tránh hoạt động gắng sức trong 1 tháng đầu sau phẫu thuật.
• Bắt đầu các bài tập nhẹ 2 tuần sau khi phẫu thuật.

Hầu hết người bệnh đều có thể tiếp tục hoạt động bình thường ngay 2-3 ngày sau OBCS. Sau 2 tuần, người bệnh có thể thực hiện các bài tập nhẹ.

Các thắc mắc thường gặp về phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình ngực

1. Có nên mổ bảo tồn vú?

Người bệnh nên phẫu thuật bảo tồn vú oncoplastic (OBCS). Bởi, phương pháp này có thể được sử dụng như một phần của điều trị ung thư vú. Phẫu thuật bảo tồn vú có thể loại bỏ ung thư và vẫn giữ được hình dáng tự nhiên của vú.

2. Mổ bảo tồn vú có cho con bú được không?

Người bệnh có thể không cho con bú được sau khi mổ bảo tồn vú có tạo hình. Bởi việc này có thể làm hành hưởng mạch máu, dây thần kinh, đặc biệt ống dẫn sữa và tuyến sản xuất sữa. Vì vậy, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và lên liệu trình điều trị phù hợp. [2]

3. Mổ bảo tồn vú có tạo hình có nguy hiểm không?

Không, hầu hết biến chứng sau mổ bảo tồn vú có tạo hình này không nghiêm trọng và có thể xử lý được. Tuy nhiên, bác sĩ cần theo dõi đến khi sức khỏe người bệnh ổn định.

4. Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình có đau không?

Có, người bệnh có thể sẽ thấy đau và khó chịu trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình. Bác sĩ thường sẽ kê thuốc để kiểm soát cơn đau cho người bệnh.

Người bệnh ung thư vú hãy đến khám, điều trị và chăm sóc tại khoa Ngoại Vú, BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Tại đây quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục trau dồi các phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp chị em tầm soát ung thư vú và các bệnh lý tuyến vú khác, các bất thường bẩm sinh hay mắc phải để bác sĩ giúp bạn lập kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể.

Ngoài ra, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cũng liên tục nhập các máy móc, trang thiết bị tân tiến nhằm hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Khoa còn lập nhóm “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh” giúp người bệnh có thể chia sẻ những khó khăn, lo lắng với những người bệnh cùng hoàn cảnh.

Phẫu thuật bảo tồn vú có tạo hình (OBCS) khá được ưa chuộng với nhiều ưu điểm nổi bật. Thông qua bài này, người bệnh hiểu hơn về phương pháp điều trị ung thư vú. Đồng thời, người bệnh hãy đến gặp bác sĩ khoa Ngoại Vú, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sớm để được bác sĩ khám, chẩn đoán và tư vấn liệu trình điều trị phù hợp với tình trạng bản thân.