Mỗi chúng ta đều thấy rõ, sách không chỉ là công cụ ghi nhận tri thức phổ quát của nhân loại mà còn là tài liệu học tập, tu dưỡng và rèn luyện. Đọc sách chính là khai thác, tìm hiểu, góp phần nâng cao dân trí, phát triển tư duy, khả năng sáng tạo, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn, tăng cường ý thức chấp hành pháp luật, hình thành lối sống lành mạnh trong con người và xã hội Việt Nam.
Văn hóa đọc là thước đo năng lực lựa chọn, tiếp cận và tiếp nhận thông tin từ sách, là thái độ nhận thức, ứng xử của con người đối với sách và cách sử dụng sách.
Phát triển văn hóa đọc là một trong những nội dung quan trọng của sự nghiệp phát triển văn hóa và giáo dục luôn được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm nhằm nâng cao tri thức, văn hóa con người Việt Nam đáp ứng với xu thế hội nhập và phát triển của thế giới.
Xác định tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc, nên ngày 21 tháng 4 hằng năm trở thành Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam được quy định trong Luật Thư viện năm 2019; đây không chỉ là việc tôn vinh những giá trị tích cực từ sách mà còn là kỷ niệm ngày ra đời cuốn sách “Đường Kách mệnh" của Chủ tịch Hồ Chí Minh biên soạn, do người Việt Nam in.
Nhân kỷ niệm Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, Thư viện tỉnh Vĩnh Long trân trọng giới thiệu quyển sách “Những câu nói hay về sách và văn hóa đọc” của TS. Nguyễn Mạnh Hùng biên soạn, do Nhà xuất bản Lao Động ấn hành năm 2017, với độ dày 139 trang.
Người Việt Nam có truyền thống hiếu học và ham đọc sách mà “Mắt không rời sách, gối đầu lên sách” như học giả Lê Quý Đôn. Sinh thời, Bác Hồ đã từng khuyên rằng: “Bất luận làm công việc gì cũng cần phải đọc. Người mới học chữ cần đọc để không mù lại, người làm công an cần đọc để nắm tình hình. Những người làm công việc chuyên môn cần phải đọc để nâng cao trình độ. Người làm quản lý lãnh đạo cần phải đọc để quản lý, lãnh đạo tốt hơn”.
Từ cổ tới kim, sự ảnh hưởng tích cực của sách đã được nhân loại khẳng định qua những câu nói nổi tiếng, thành ngữ, ngạn ngữ, ca dao, tục ngữ về sách và văn hóa đọc trong lẫn ngoài nước.
Với Bác Hồ “Sách là thuốc bổ tinh thần”, “Siêng xem sách và xem nhiều sách là việc đáng quý”; Cao Bá Quát “Đọc sách, mắt như đèn muôn dặm”; Nguyễn Du “Sách vở đầy bốn vách, có mấy cũng không vừa”; Lê Quý Đôn thì “Dẫu có bạc vàng trăm vạn lạng, chẳng bằng kinh sử một vài pho”.
Theo Shakespeare “Đối với tôi, sách quý hơn ngai vàng”; Gunte Grass “Không có gì có thể thay thế văn hóa đọc”; Lênin “Điều quan trọng trước hết là học cách đọc, cách viết và cách hiểu những điều đã học”; Lã Khôn “Đọc sách hay làm cho thân ta ít lỗi”.
Thành ngữ Việt Nam có câu “Đọc muôn quyển sách, đi muôn dặm đường”, “Yêu con sách chất đầy nhà, ghét con đi chợ mua quà cho con”; với thành ngữ Maroc “Cuốn sách làm tan nỗi buồn”, còn của Mông Cổ “Mặt trời mọc lên, tươi đẹp thiên nhiên; cuốn sách đọc xong, rạng rỡ trí khôn”.
Ngạn ngữ Việt Nam đề cao vai trò của sách “Để vàng để bạc không bằng để sách cho con”; với phương Đông “Dạy người ta trong một thời gian thì dạy bằng miệng, dạy người ta cả trăm đời về sau thì dạy bằng sách”; phương Tây như Hy Lạp “Đọc nhiều sách là tốt, nhưng vấn đề là đọc như thế nào”, và người Anh “Tri thức làm ta khiêm tốn, ngu si làm ta kiêu ngạo”.
“Dạy con đọc sách thánh hiền, còn hơn để bạc để tiền đầy rương” hay “Ai đi đâu đấy hỡi ai, hãy về đọc sách mai đây tiến trường”, “Sách báo là bạn, là thầy, là người giúp đỡ đêm ngày bên ta”, “Sách cũ trăm lần xem chẳng chán; thuộc lòng, ngẫm nghĩ một mình hay” những vần điệu mang tính triết lý về giá trị của sách trong ca dao Việt Nam.
Tục ngữ Việt Nam có câu “Cần sách như cần áo cần cơm”, phương Tây cho rằng “Đi câu không mang theo lưỡi câu và học không có sách, đó chỉ là những công việc vô tích sự”.
Nền văn minh của một quốc gia, sự tiến bộ của một dân tộc luôn có những đóng góp không nhỏ từ sách; thật vậy, sách là chiếc chìa khóa vạn năng mở cánh cửa kho tàng tri thức của nhân loại, là cầu nối chia sẻ thông tin vượt phạm vi của một lãnh thổ và khu vực. Tất cả đã được các nhà lãnh đạo vĩ đại, chuyên gia, nhà khoa học danh tiến, danh nhân thành đạt,… trên thế giới đúc kết trong nội dung của quyển sách này.
Sách hiện đang lưu trữ tại Thư viện tỉnh Vĩnh Long. Rất hân hạnh phục vụ quý bạn đọc!
Ký hiệu sách: DV.005323
Hồ Minh
Link nội dung: https://itt.edu.vn/index.php/nhung-cau-noi-hay-ve-sach-va-van-hoa-doc-a10614.html