Ngực là bộ phận quan trọng của cơ thể người. Ngực bình thường trông như thế nào? Bài viết này, bác sĩ chuyên khoa I Đỗ Anh Tuấn, Khoa Ngoại Vú - Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ thông tin về ngực bình thường và đưa ra một số dấu hiệu vú bất thường khách hàng cần lưu ý.
Như thế nào là ngực bình thường?
Ngực bình thường không có một chuẩn mực tuyệt đối vì hình dáng và kích thước bầu ngực ở mỗi người phụ nữ đều chịu ảnh hưởng bởi di truyền, hormone, tuổi tác và cơ địa. Tuy nhiên, theo y khoa, bầu ngực bình thường là bầu ngực có cấu trúc giải phẫu, sinh lý lành mạnh, không có dấu hiệu bất thường về mô tuyến, da, hay tiết dịch.
Cấu tạo vú gồm nhiều bộ phận khác nhau tạo thành, bao gồm: (1)
- Mô mỡ: ngực chủ yếu được tạo thành từ bộ phận này. Mô mỡ xuất hiện từ xương đòn đến nách và qua cả lồng ngực.
- Thùy: mỗi bên ngực có 15-20 thùy và thường bao quanh núm vú.
- Mô tuyến: phần mô nhỏ nằm bên trong tiểu thùy.
- Ống dẫn sữa: ống nối từ mô tuyến (tiểu thùy) đến núm vú.
- Núm vú: nằm giữa quầng vú. Mỗi núm vú có hàng trăm dây thần kinh và khoảng 9 ống dẫn sữa.
- Quầng vú: phần da sậm màu, hình tròn, bao quanh núm vú. Quầng vú có tuyến montgomery (tuyến bã nhờn ở vú) tiết ra chất nhờn trơn nhằm bảo vệ núm vú và da không bị trầy xước trong thời gian cho con bú.
- Mạch máu: lưu thông khắp ngực và toàn bộ cơ thể.
- Mạch bạch huyết: thuộc một phần của hệ thống bạch huyết. Các mạch này sẽ vận chuyển bạch huyết - chất lỏng giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại nhiễm trùng. Mạch bạch huyết kết nối với hạch bạch huyết, nằm dưới nách, trong ngực và những nơi khác trong cơ thể.
- Hạch bạch huyết: chức năng chống lại nhiễm trùng.
- Dây thần kinh: núm vú có hàng trăm đầu dây thần kinh nên rất nhạy cảm.
Hình ảnh ngực bình thường
Một số hình ảnh ngực bình thường, bao gồm:
Những dấu hiệu ngực bất thường thường gặp cần chú ý
Một số dấu hiệu ngực bất thường phổ biến, chị em cần chú ý, bao gồm:
1. Khối u vú
Khối u vú là cục u cứng hoặc mềm ở mô vú hoặc vùng nách, khi chạm vào có thể di chuyển và gây đau. Nguyên nhân hình thành khối u ở vú thường do thay đổi xơ nang, u nang vú, u xơ tuyến vú, vôi hóa vú, nhiễm trùng vú, ung thư vú… Thông thường, khối u ở vú lành tính nhưng đôi khi có thể cảnh báo ung thư vú. Vì vậy, khi vú người bình thường đột ngột xuất hiện cục u hãy đến gặp bác sĩ để được khám, tìm nguyên nhân và lên liệu trình điều trị nếu cần.
2. Tiết dịch núm vú
Tiết dịch núm vú là tình trạng chất lỏng rò rỉ ra ngoài từ 1 hoặc cả 2 núm vú. Triệu chứng có thể xuất hiện với bất kỳ ai, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ đang vào cuối thai kỳ và ngay sau khi sinh con.
Có nhiều nguyên nhân gây tiết dịch núm vú và hầu hết đều bình thường như: mất cân bằng hoặc thay đổi nội tiết tố (trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc mãn kinh); mang thai hoặc cho con bú; thuốc (bao gồm cả thuốc tránh thai và một số thuốc chống trầm cảm); u nang lành tính; núm vú bị kích thích do ma sát với quần áo; chấn thương ở ngực…
Tuy nhiên, đôi khi triệu chứng này có thể cảnh báo bệnh nghiêm trọng như: u nhú; nhiễm trùng hoặc áp xe vú; giãn ống dẫn sữa; suy giáp; khối u tuyến yên; u xơ nang vú; khối u ung thư vú (hiếm gặp); bệnh paget ở vú. Vì vậy, chị em không chủ quan, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và nhận kết quả chẩn đoán chính xác. Một số triệu chứng dịch tiết núm vú bình thường và bất thường phụ nữ cần lưu ý như:
Dịch tiết núm vú bình thường Dịch tiết núm vú bất thường- Màu trong suốt; vàng (do nhiễm trùng); nâu, xanh lá hoặc trắng (do tình trạng giãn ống dẫn sữa).
- Tiết ở cả 2 bên ngực.
- Xảy ra khi tác động lực lên núm vú (nặn, bóp).
- Tiết ra từ nhiều ống dẫn sữa.
- Màu đỏ, hồng (có máu).
- Chỉ có ở 1 bên ngực.
- Tự tiết ra ngoài, không cần chạm hoặc tác động lực lên núm vú.
- Đi kèm với triệu chứng như: đau ngực, đỏ, sưng hoặc thay đổi ở núm vú.
3. Màu sắc, kết cấu thay đổi
Khi vùng da quanh ngực thay đổi màu sắc (đỏ da) hoặc kết cấu như lõm, ngứa, có vảy… chị em hãy đến gặp bác sĩ để được khám, theo dõi tình trạng hoặc sinh thiết nhằm phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm cũng như phòng ngừa ung thư vú.
4. Thường xuyên đau nhức ngực (vú)
Đau ngực (đau vú) là tình trạng vú xuất hiện cơn đau với nhiều mức độ từ nhẹ đến nhói nghiêm trọng kéo dài. Đau ngực rất phổ biến, có thể ai cũng từng gặp. Đau ngực thường xuyên cũng có thể cảnh báo tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Hiện có 2 loại đau ngực chính gồm đau theo chu kỳ và đau không theo chu kỳ. Cụ thể:
- Đau ngực theo chu kỳ: phổ biến nhất ở người 20-50 tuổi, thường do sự thay đổi nội tiết tố tự nhiên trong cơ thể. Cơn đau có thể xuất hiện ở 1 hoặc cả 2 bên ngực và khoảng 1 tuần trước kỳ kinh nguyệt. Đau ngực theo chu kỳ sẽ tự mất sau khi có kinh nguyệt nhưng có thể tái phát lại trước chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Ngoài ra, còn có thể đau ngực khi dùng hoặc thay đổi thuốc nội tiết tố (thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone).
- Đau ngực không theo chu kỳ: phổ biến ở người >40 tuổi và sau khi mãn kinh, không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, thường do chấn thương hoặc tình trạng lành tính (không phải ung thư). Đau ngực không theo chu kỳ ảnh hưởng đến 1 vùng cụ thể trên ngực. Cơn đau ngực này sẽ tự xuất hiện và biến mất hoặc kéo dài mãn tính.
Đau ngực không phải lúc nào cũng đều là dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư vú. Tuy nhiên, nếu chị em đau ngực ở 1 vùng cụ thể kèm theo một số triệu chứng như: thay đổi về kết cấu da (lõm, sần, ngứa…); thay đổi núm vú (tiết dịch hoặc tụt núm vú) hoặc kéo dài >2 tuần hãy đến gặp bác sĩ để được khám, chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nếu cần.
5. Kích thước, hình dạng thay đổi
Kích thước, hình dáng ngực có thể thay đổi vào những thời điểm khác nhau trong cuộc đời, như: to hơn do thay đổi hormone khi có kinh nguyệt, mang thai hoặc sau khi mãn kinh; ngực chảy xệ, nhỏ lại và mất đi hình dạng. Tuy nhiên, nếu chị em nhận thấy ngực thay đổi bất thường hãy đến gặp bác sĩ để được khám, ngừa bệnh tiềm ẩn.
6. Phát ban ở vú
Phát ban ở vú là tình trạng kích ứng, viêm và có sự thay đổi về kết cấu, hình dạng và màu sắc ở vùng dưới ngực, giữa 2 bầu ngực hoặc trên da xung quanh núm vú. Khi gặp triệu chứng này, bạn có thể cảm thấy da vú ngứa, có vảy, phồng rộp hoặc đau.
Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây phát ban ở ngực như viêm da, chàm, nhiễm trùng nấm men, nổi sảy, côn trùng cắn, mề đay, bệnh vảy nến, ghẻ, viêm da tiết bã nhờn, bệnh zona, bệnh sởi, thủy đậu, dị ứng, kích ứng… đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư vú. Thông thường, ung thư vú gây ảnh hưởng đến da vú có 2 dạng gồm ung thư vú viêm và bệnh paget vú. Cụ thể:
- Ung thư vú viêm: da vùng vú đỏ, lõm hoặc rỗ với kết cấu giống vỏ cam. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện kèm theo triệu chứng khác gồm: đau, sưng và núm vú tụt vào trong.
- Bệnh paget ở vú: triệu chứng bắt đầu xuất hiện ở núm vú như: khô, đóng vảy và đỏ. Cuối cùng, quầng vú hoặc da xung quanh núm vú cũng dần bị ảnh hưởng.
7. Đau nách
Đau nách có thể do căng cơ hoặc sưng hạch bạch huyết vì nhiễm virus. Tuy nhiên, đau nách cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư vú. Đặc biệt, khi người bệnh xuất hiện cơn đau và sưng dưới cánh tay có thể cảnh báo ung thư đã di căn từ vú vào hạch bạch huyết. Vì vậy, bạn cảm thấy đau ở nách nhưng không rõ nguyên nhân hãy đến gặp bác sĩ để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu có.
Chẩn đoán những bất thường ở vú thường gặp như thế nào?
Bác sĩ chẩn đoán những triệu chứng bất thường ở vú thông qua việc khám lâm sàng, hỏi một số điều liên quan đến tiền sử sức khỏe, triệu chứng bệnh… Đồng thời, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm thêm một số xét nghiệm nhằm xác định nguyên nhân gây ra dấu hiệu bất thường ở vú, gồm:
- Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh: tùy vào dấu hiệu bất thường ở vú, độ tuổi, thể trạng của mỗi người, bác sĩ yêu cầu chụp nhũ ảnh (X-quang tuyến vú), siêu âm hoặc chụp MRI để giúp tìm nguyên nhân gây bệnh.
- Sinh thiết: nếu khám sức khỏe hoặc xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh có dấu hiệu bất thường, bác sĩ có thể lấy mẫu mô vú mang đi xét nghiệm để tìm kiếm tế bào ung thư.
- Xét nghiệm hormone: sử dụng mẫu máu để kiểm tra nồng độ tuyến giáp.
- Chụp ống dẫn sữa: bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang vào ống dẫn sữa và sau đó quan sát bằng phương pháp chụp nhũ ảnh.
Địa chỉ khám, điều trị các bệnh bất thường ở vú ở đâu uy tín?
Nếu muốn khám, điều trị các bệnh bất thường ở vú hãy chọn bệnh viện uy tín như Đơn vị Ngoại Vú - Đầu Mặt Cổ, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Khoa Ngoại Vú - Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
2 cơ sở y tế này quy tụ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng trang thiết bị chẩn đoán, điều trị hiện đại, giúp chị em phát hiện kịp thời bất thường ở vú, tầm soát ung thư vú… và được lên kế hoạch điều trị toàn diện rút ngắn thời gian đáng kể.
Ngực bình thường có nhiều hình dạng, kích thước khác nhau và thay đổi theo thời gian. Thông qua bài này, người bệnh hiểu và phân biết được những thay đổi ở vú, bao gồm cả cục u và triệu chứng đau ở vú lúc nào bình thường và bất thường. Đồng thời, người bệnh cũng đừng chủ quan, hãy đến gặp bác sĩ khám, tầm soát ung thư vú định kỳ để bảo vệ sức khỏe bản thân.
