Phần I
LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
1. Lời văn giới thiệu nhân vật
- Các câu văn đã giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng của nhân vật:
+ Hùng Vương có một người con gái tên là Mị Nương.
+ Mị Nương đẹp và hiền dịu.
+ Sơn Tinh: ở núi Tản Viên.
+ Thủy Tinh: ở miền biển.
- Câu văn giới thiệu trên đây thường dùng từ “là, có” và cụm từ “người ta gọi chàng là”.
2. Lời văn kể sự việc
- Đoạn văn dùng những từ để kể hành động của nhân vật: đến sau, không lấy được vợ, nổi giận, đem quân đuổi theo, hô mưa, gọi gió, làm dông bão, dâng nước…
- Các hành động được kể theo trình tự thời gian trước sau, nguyên nhân - kết quả. Hành động đấy mang lại kết quả: lụt lớn, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
- Lời kể trùng điệp (nước ngập… , nước ngập…, nước dâng…) tạo cho người đọc cảm giác là nước đang lên rất nhanh và lũ lụt như đang hiện ra trước mắt.
3. Đoạn văn
- Mỗi đoạn văn biểu đạt ý chính:
+ Đoạn 1: Vua Hùng kén rể: “Vua cha yêu thương … một người chồng thật xứng đáng”.
+ Đoạn 2: Hai thần đến cầu hôn : “[…] cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng”
+ Đoạn 3: Thủy Tinh đánh Sơn Tinh : “Thủy Tinh đến sau … cướp Mị Nương”.
=> Người ta gọi đó là câu chủ đề bởi vì câu đó diễn tả được ý chính của cả đoạn văn.
- Để dẫn đến ý chính, người kể đã đưa ra một số ý phụ hoặc giải thích, chứng minh cho ý chính nổi bật lên.
- Mối quan hệ giữa các câu rất chặt chẽ. Câu sau tiếp câu trước hoặc làm rõ ý câu trước, hoặc nối tiếp hành động, nêu kết quả của hành động.
* Viết đoạn văn : “Tuệ Tĩnh thấy ai có bệnh nặng lo cho trước, không kể người đó có địa vị như thế nào, giàu hay nghèo.”
Tuệ Tĩnh là một danh y có tâm và đức ở đời Trần - thầy thuốc chuyên cứu giúp người bệnh không kể giàu nghèo. Một hôm, ông chuẩn bị theo con nhà quý tộc vào tư dinh để xem bệnh thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Đứng trước tình thế cấp bách, danh y Tuệ Tĩnh đã chọn chữa cho đứa bé bị gãy đùi. Sau đó, mới đến chữa cho nhà quý tộc.
