Chêu hay trêu là đúng chính tả? Tiếng Nghệ nói như thế nào?

1. Chêu hay trêu mới là từ dùng đúng?

Chêu hay trêu là từ dùng đúng? Thưa với bạn đọc trêu là từ dùng đúng, chêu là từ dùng sai. Cụ thể trong từ điển tiếng Việt chỉ có từ trêu mà không có từ chêu. Việc nhầm lẫn tr/ch này do cách phát âm sai tương tự các trường hợp chả hay trả, trốn hay chốn, chót hay trót... Cụ thể, trêu là động từ để chỉ hành động dùng lời nói, cử chỉ làm cho bực tức, xấu hổ, nhằm đùa vui. Trêu đồng nghĩa với chọc, ghẹo. Ví dụ cụ thể dùng từ trêu:

• Anh đừng trêu em

• Sột soạt gió trêu tà áo biếc, Trên giàn thiên lý, bóng xuân sang (thơ Hàn Mặc Tử)

• Đám trẻ trêu đùa với nhau

Với từ "chêu" thì không có trong từ điển tiếng Việt. Theo tìm hiểu của chuyên mục Hỏi đáp tiếng Nghệ Tĩnh thì nhiều người nói "chêu" do cách phát âm, giọng nói của vùng miền (một số tỉnh ở miền Bắc). Từ đây khiến nhiều người thắc mắc trêu hay chêu tương tự như nhiều người nhầm lẫn trông con hay chông con!

2. Một số trường hợp nhầm lẫn trêu hay chêu thường gặp

Dưới đây là một số trường hợp thường gây nhầm lẫn giữa chêu hay trêu mà bạn đọc nên nắm rõ nhé.

Thắc mắc thường gặp

Từ dùng đúng

Từ dùng sai

Trêu chọc hay chêu trọc

trêu chọc

chêu chọc

Chêu ghẹo hay trêu ghẹo

trêu ghẹo

chêu ghẹo

Chớ trêu hay trớ trêu

trớ trêu

chớ trêu

Trêu đùa hay chêu đùa

trêu đùa

chêu đùa

Trêu chắc hay chêu chắc

trêu chắc

chêu chắc

Trêu ngươi và chêu ngươi

trêu ngươi

chêu ngươi

Ví dụ, chúng ta thắc mắc trêu chọc hay chêu trọc thì cần biết rằng trêu chọc là đúng. Cụ thể trêu chọc là hành động khiêu khích, đùa làm cho ai đó giận. Ví dụ: Thằng A trêu chọc con B nhiều lắm. Tương tự, trêu đùa hay chêu đùa/ trêu ghẹo hay chêu ghẹo thì đáp án đúng là: Trêu đùa, trêu ghẹo nhé. Cả hai từ chêu đùa/ chêu ghẹo hiện không có nghĩa. Trong đó, trêu đùa là hành động khiến cho người khác trở nên vui vẻ hơn hoặc có thể bực tức thêm. Còn trêu ghẹo là trêu để đùa vui hoặc để tán tỉnh. Ngoài ra còn có nghĩa là cố ý trêu cho tức lên bằng cách bày ra trước mắt những điều gai mắt, ngang ngược. Ví dụ chúng ta nói "thằng A giở trò trêu ngươi". Hoặc trong ca dao có câu: Trách bà mụ khéo trêu ngươi, Nặn người thế ấy, nặn tôi thế này."

3. Vì sao nhiều người thường nhầm lẫn giữa chêu và trêu?

Sở dĩ nhiều người nhầm lẫn chêu hay trêu là do các nguyên nhân chính sau:

• Không phân biệt được "tr" và "ch" khi phát âm. Cụ thể, trong quá trình giao tiếp, họ nói "trêu" thành "chêu" và dần thành thói quen sai.

• Do cách nói vùng miền: Một số vùng ở miền Bắc nước ta thường nói "chêu" thay "trêu". Nên trong quá trình viết họ gặp khó khăn để phân biệt trêu hay chêu.

Lưu ý với bạn đọc rằng, trong ngôn ngữ xứ Nghệ, người dân ở đây vẫn nói trêu nhé. Ví dụ, họ nói "trêu chắc" có nghĩa là "trêu đùa với nhau", hoặc họ vẫn dùng các từ "trêu ghẹo, trêu ngươi, trêu đùa..." như giải thích ở trên.

4. Quy tắc chính tả với âm "tr" và "ch"

Ở trên chúng ta đã biết chêu hay trêu từ nào là viết đúng. Nhưng trên thực tế nhiều từ có "tr" hoặc "ch" thì chúng ta nên căn cứ theo bảng quy tắc chính tả sau nhé.

Quy tắc

Ví dụ

Với nguyên âm như “oa, oă, oe, uê”, âm “ch” thường đứng trước.

chóa đèn, quê choa, choáng ngợp, dế choắt, chích chòe,…

Với ccs từ Hán Việt mang thanh nặng hay thanh huyền thường có âm đầu là “tr”.

tình trạng, trình tự, trường học, trừng phạt, trạm xá,…

Với các đại từ chỉ quan hệ giữa người thân trong gia đình có âm đầu là “ch”.

cha, chú, chị, cháu, chắt,..

Với các danh từ chỉ đồ vật trong nhà, các loại hoa quả trái cây hay món ăn sẽ bắt đầu bằng “ch”.

chén, chổi, chôm chôm, cháo, chè, chum, chạn, chuối, chanh

Với các động từ chỉ hoạt động chỉ đi với âm “ch”.

chặt, chạy, chẻ, chà,

Với các từ mang ý nghĩa phủ định có âm đầu là “ch”.

chưa, chẳng, chả phải...

Với trường hợp cả “tr” và “ch” đều có từ láy âm. Nếu láy âm đầu thì chọn âm đầu “tr” hoặc “ch” cho cả 2 tiếng. Còn nếu lấy vần thì chỉ có tiếng bắt đầu bằng “ch”.

chông chênh, trơ tráo, trập trùng, chơi vơi, chen chúc, chăm chỉ, trăn trở, lưng chừng,…

5. Cách khắc phục lỗi chính tả trêu hay chêu

Chêu hay trêu cũng như các cụm từ khác như chật hay trật, nỡ hay lỡ, chốn hay trốn... rất dễ viết sai. Để khắc phục lỗi chính tả này bạn đọc có thể tham khảo các cách sau:

• Tra từ điển tiếng Việt: Bạn nên mua một cuốn từ điển tiếng Việt và dùng để tra bất cứ từ nào khi có thắc mắc.

• Tra cứu báo chí: Báo chí cũng là nguồn tài liệu chính xác mà bạn đọc có thể dùng tra cứu. Các tờ báo như Tuổi trẻ, Thanh niên... đều có chuyên mục riêng về các từ trong tiếng Việt nhé.

• Hỏi đáp ở tiếng Nghệ: Bạn có thể nhắn tin qua nhóm Người Nghệ Tĩnh để bà con cộng đồng người Nghệ giải đáp nhanh nhất nha.

Như vậy giữa chêu hay trêu thì trêu là từ đúng, chêu là từ không có nghĩa. Bạn đọc nên lưu lại thông tin này để sử dụng trong khi viết cho chính xác nhé!

Tổng hợp bởi www.nghengu.vn