Chưa nói tới các mục tiêu cao xa, theo cơ bản, ngồi thiền đúng cách tại nhà sẽ giúp chúng ta cân bằng thân (thân thể) - tâm (cảm xúc) - trí (sự suy luận, đánh giá). Tác hại của ngồi thiền cũng được giải thích dựa trên ba yếu tố cốt lõi này.


=> Xem thêm: Ngồi thiền niệm Phật tại nhà đúng cách

1. “Thân” có vững mới vực được đạo

Một khi chọn ngồi thiền đúng cách tại nhà làm thói quen thực hành hàng ngày, tư thế ngồi sẽ là nền tảng vững vàng cho bạn an tâm thiền. Dù vậy, một trong các tác hại của ngồi thiền là thế ngồi bất thẳng, vẹo một bên, lâu ngày sẽ dẫn tới chứng vẹo cột sống, lưng gù.

Cơ thể của mỗi người có những cấu tạo khác nhau, bạn cần cảm nhận và điều chỉnh tư thế của mình để vừa thoả thích, vừa vững để tọa thiền. Ví dụ, do cấu tạo khi không của khớp gối, một bên gối của bạn hở ra so với sàn khi ngồi làm cho bạn chông chênh, có thể lót đệm ngay chỗ đó để thế ngồi chắc chắn hơn. Ngồi với tư thế vai thấp và thả lỏng, lưng thẳng và bạn chẳng nên căng các cơ, không ép sát khủy tay vào người mà hơi đưa ra. Chú ý, bạn cũng không cần phấn đấu ngồi đẹp như các người tuýt chụp hình minh họa, hãy cảm nhận trường hợp của riêng mình.

Việc sai tư thế dễ kéo về sai cách hít thở, ảnh hưởng liên hoàn đến tâm và trí. Cho nên, chúng ta phải thật cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ để đảm bảo việc ngồi thiền đúng cách tại nhà và bạn có thể an tâm mà tọa thiền một cách năng suất nhất. Ví dụ về phương pháp hít thở cơ bản của Thiền Tông, bạn có thể tham khảo hướng dẫn sau:

  • Hít vào nhẹ nhàng, chậm rãi bằng mũi cho bất khí đầy bụng (trung bình khoảng 2-3 giây), ngưng hít khi bụng đầy khoảng 80%.

  • Thở ra chậm bằng mũi và cơ bụng (trung bình khoảng 3-4 giây).

  • Mỗi lần bạn hít vào, hãy mường tượng rằng bạn đang hút hầu như “khí” và năng lượng cuộc sống của vũ trụ vào đan điền.


Kế bên đó, khi xả thiền, ví như chẳng biết cách bạn có thể bị chứng nhức đầu, xương khớp cứng, chuột rút, tê cứng. Vài động tác thư giãn cơ lúc này sẽ rất nhu yếu. Thông thường, bạn có thể xoa bóp cơ mặt, chân, cổ, lưng, hông để giãn cơ. Như vậy, trước, trong và sau khi ngồi thiền, “thân” luôn là bệ phóng vững vàng để bạn bước đến mục tiêu ngồi thiền đúng cách tại nhà và cân bằng và hợp nhất toàn bộ cơ thể.

2. Ngồi thiền đúng cách tại nhà -“Tâm” có an mới mong chữa lành

Hòa thượng Thích Đạo Thực cho rằng, tâm tọa là điều quan trọng nhất quyết định bạn có ngồi thiền đúng cách tại nhà hay không? Về đó, người thực hành thiền phải giảm thiểu những suy nghĩ miên man trong đầu, mỗi ngày giảm một ít cho tới khi tâm trong sáng. Dù thế, chúng ta thường ép mình ứng dụng trí, quá đòi hỏi vào suy nghĩ rằng mình đừng được nghĩ ngợi gì hết, như vậy là đã ưu tiên vận dụng suy nghĩ hơn là để đầu óc trống rỗng.

Tâm (cảm xúc) thay vì được ổn định trước một cách tự nhiên, bỗng trở thành bị ép buộc khiến cơ thể có những phản ứng khó chịu, tiêu cực như nhức đầu, stress, giảm trí nhớ, mất tập trung. Trường hợp bạn đừng nhận ra và cứ “đâm đầu” tiếp tục thực hành sai cách, chúng sẽ khởi phát nên các bệnh nghiêm trọng khác trong cơ thể.

3. “Trí” tựa ngẫu nhiên, ngồi thiền đúng cách tại nhà miên mật

Chúng ta thường nhầm lẫn rằng mình đang có ắm suy nghĩ mông lung và cần tự ép mình chẳng được suy nghĩ nữa. Như vậy chỉ khiến cho đầu óc càng vươn lên là căng thẳng hơn, bạn hãy để trí (suy nghĩ, đánh giá) được trùng hợp trong đầu và điều tối quan trọng là “quan sát nó”. Hãy ghi nhớ câu thần chú này: “Quan sát nó”. Dần dần, bạn sẽ kiểm soát được suy nghĩ một cách tự dưng chứ chẳng phải đòi hỏi vào suy nghĩ nữa.

Đông đảo người khi gặp căng thẳng thường “ôm” vào lòng và muốn tự mình xử lý. Tuy thế, chúng ta khó có thể sử dụng tư duy gây ra vấn đề để giải quyết chính vấn đề đó. Sự chỉ dạy, hướng dẫn của người đi trước vô cùng cần thiết để bạn thực hành thiền đúng cách, tránh những tác hại của ngồi thiền hoặc phát hiện và giải quyết kịp thời các sai lầm.

Tác hại của ngồi thiền đúng cách tại nhà liệu có quá tinh vi để bạn dè chừng và bỏ qua bộ môn này? Hãy nhìn hai mặt của vấn đề để tự tin lựa chọn bộ môn thực hành yêu thích với cơ thể mình. Về giáo sư Đặng Thiết Đào, chỉ cần ngồi thiền từ 5-10 phút, mức tiêu thụ oxy của con người sẽ giảm 17%, tương ứng với những thay đổi cơ thể sau giấc ngủ sâu trong vòng 7 giờ.

Khi có người hướng dẫn kinh nghiệm, bạn nên mạnh dạn trải nghiệm bộ môn này. Ngồi thiền đúng cách tại nhà vào buổi sáng trước khi tập thể dục và ăn sáng sẽ giúp bạn khởi đầu ngày mới đầy phấn khởi.

=> Xem thêm: Ngồi thiền đúng cách tại nhà mà vẫn xuất hiện những hiện tượng lạ?